Półksiężyce w kolanach, czyli kształt naszych łąkotek

Hej 😉 Jeśli jeszcze nie zabierałeś się do tego tematu to pewnie nie wiesz co to jest łąkotka albo wiesz tyle, że jest gdzieś tam w kolanie. Mimo dość niepozornego wyglądu ma ona bardzo ciekawą funkcję. Przy naszej codziennej aktywności nie zdajemy sobie sprawy jak wiele czynników wpływa na to, że np. możemy poprawnie zginać kolano. Niestety najczęściej dochodzi to do nas przy uszkodzeniu jednego z elementów narządu ruchu jakim może być właśnie łąkotka.

Zacznijmy od tego, po co w ogóle taka dziwna nazwa “łąkotka“? Kto to wymyślił?… 😉 Nie wiem kto, ale ważniejsza będzie odpowiedź na pytanie dlaczego. Po łacinie i po angielsku jest to meniscus, a ta nazwa ma swoje źródło z greckiego słowa meniskos co oznacza półksiężyc. Dzięki temu już z samej nazwy wiemy jaki jest jej kształt (szczególnie odnosi się to łąkotki przyśrodkowej). Nie umiem wyjaśnić czemu zostało to przetłumaczone na “łąkotkę”.

Należy zaznaczyć, że łąkotki nie występują tylko w obrębie kolana. Jest to ogólna nazwa na elementy niestałe stawów. Są to takie “niepełne” krążki stawowe, gdyż również są zbudowane z chrząstki włóknistej oraz mają podobną funkcję (za chwilę będzie o tym więcej). Dzisiaj zamierzam zająć się tymi najsławniejszymi łąkotkami, które znajdują się w stawie kolanowym czyli:

• łąkotka przyśrodkowa (meniscus medialis/medial meniscus)
• łąkotka boczna (meniscus lateralis/lateral meniscus)

Zobaczmy jak one wyglądają:

Na tej rycinie widzimy powierzchnię stawową kości piszczelowej w rzucie od góry. Łąkotka przyśrodkowa ma kształt półksiężyca, natomiast boczna układa się w literę “C” lub można powiedzieć, że prawie “zamyka się” tworząc “pierścień“.

Zauważ, że łąkotki nie wiszą w powietrzu, ale są przytwierdzone do konkretnych miejsc:

• Łąkotka przyśrodkowa do pola międzykłykciowego przedniego i tylnego (area intercondylaris anterior et posterior/anterior and posterior intercondylar area)
• Łąkotka boczna ogólnie rzecz biorąc do przedniej i tylnej strony wyniosłości międzykłykciowej (eminentia intercondylaris/intercondylar eminence)

Ze względu na to, że wyniosłość międzykłykciowa znajduje się “w środku” pomiędzy polami międzykłykciowymi to łąkotki przyjmują akurat taki kształt. Łąkotka boczna “musi” się bardziej zacisnąć, aby przyczepić się do wyniosłości i dlatego jest pierścieniowata.

Skoro już znamy budowę łąkotek to należy zapytać do czego one nam służą? Otóż spełniają istotne funkcje:

• amortyzują zmniejszając nacisk na powierzchnie stawowe – dzięki czemu np. zeskakiwanie ze schodów nie zawsze łączy się ze złamaniem kości udowej czy piszczelowej
• wspomagają przenoszenie obciążenia – stawy kolanowe utrzymują większość ciężaru naszego ciała, dlatego taka funkcja jest bardzo istotna
• pogłębiają powierzchnie stawowe i stabilizują – czyli działają podobnie jak obrąbki stawowe, jednak umożliwiają także fizjologiczny ruch w stawie, zobacz na rysunki poniżej:

Rysunek A przedstawia sytuację w stawie kolanowym, kulka (kłykcie kości udowej) może się swobodnie obracać (ślizgać), a mimo tego jest ustabilizowana w jednym miejscu. Natomiast na rysunku B widzimy, że jeśli kulka się obróci to od razu spowoduje to zmianę jej położenia, czyli jeśli nie byłoby łąkotek to kłykcie kości udowej po prostu by się “zsuwały” z kości piszczelowej!

UWAGI KLINICZNE:

Częściej uszkodzeniu ulega łąkotka przyśrodkowa, co wynika z jej zmniejszonej ruchomości, a to z kolei wynika z przyczepów, które są od siebie bardziej oddalone niż ma to miejsce przy łąkotce bocznej. Mamy wtedy do czynienia z oderwaną częścią, która zaburza poprawną biomechanikę stawu kolanowego. W zależności od lokalizacji uszkodzenia wykonuje się usunięcie (2/3 wewnętrznej powierzchni, która jest pozbawiona naczyń) bądź przyszycie (1/3 obwodowa powierzchni, która jest unaczyniona).

Na koniec podsumowanie w formie mapy myśli i do następnego wpisu Drogi Czytelniku! 😉