Nauka zamiast wkuwania, czyli trochę o tętnicach wieńcowych

Niektóre zagadnienia w anatomii wydają się być zniechęcające, a szczególnie wtedy, kiedy ciężko nam znaleźć jakieś logiczne wytłumaczenie budowy pewnych części ciała. Wiele osób w takich sytuacjach zmienia swoje nastawienie w stylu : “No dobra, trzeba to wkuć na pamięć”. Przykładem jest zakres unaczynienia tętnic wieńcowych. Dzisiaj pokażę Ci jak “wytłumaczyć” sobie ten temat i dzięki temu zapamiętać to dłużej niż tylko do najbliższego kolokwium 😉

Jeśli już czytałeś coś o sercu to pewnie natknąłeś się już na to zagadnienie. Niestety lewa tętnica wieńcowa (arteria coronaria sinistra/left coronary artery) – w skrócie LCA nie unaczynia struktur jedynie po lewej stronie. Natomiast jeśli uda nam się zapamiętać te części to już wiadome będzie, że reszta jest zaopatrywana przez tętnicę wieńcową prawą (arteria coronaria dextra/right coronary artery) w skrócie RCA. Zaznaczam, że omawiam najbardziej powszechny schemat dotyczący tego tematu, gdyż nie wszyscy mają taki sam przebieg tętnic wieńcowych. W tym wpisie będę także wplatał różne skróty z nazewnictwa angielskiego, gdyż dobrze jest się z tym oswajać, bo w przyszłości dominująca większość rzetelnych źródeł informacji będzie właśnie w tym języku.

Na początku zastanówmy się nad odgałęzieniami LCA. Oddaje ona 2 podstawowe naczynia:

• Gałąź międzykomorowa przednia (ramus interventricularis anterior/ anterior interventricular branch) – w krajach anglosaskich LAD – left anterior descending artery
• Gałąź okalająca (ramus circumflexus/circumflex branch) – w krajach anglosaskich LCX – left circumflex artery

Zobaczmy jak to wygląda na rycinach (szczególnie zwróć uwagę na struktury, których nazwy są zawarte w ramkach):

Na podstawie przebiegu gałęzi LCA widzimy, że głównie lokalizują się one na przedniej ścianie serca. Ta informacja o strukturach “z przodu” będzie dla nas kluczowa w dalszych rozważaniach.

Teraz zobaczmy jak wygląda opis zakresu unaczynienia dla lewej tętnicy wieńcowej:

• lewy przedsionek – bo mamy lewą tętnicę wieńcową
• lewa komora – również dlatego, że jest to lewa tętnica wieńcowa, jednak część ściany tylnej LV (left ventricule) unaczynia prawa tętnica wieńcowa, gdyż LCA tak jak mówiliśmy zaopatruje głównie przednią część serca
• część przednia prawej komory – znowu mamy coś z przodu
• przednie mięśnie brodawkowate lewej i prawej komory – kolejny raz przednie mięśnie
• gałąź przednia lewej odnogi pęczka przedsionkowo-komorowego – tym razem łączymy to co z lewej strony (lewa odnoga) z tym co z przodu (gałąź przednia)

Tym sposobem jesteśmy w stanie “wyjaśnić” co jest unaczynione przez LCA, natomiast cała reszta, której nie będę w tym miejscu wymieniał będzie zaopatrywana przez RCA. Możemy to także przedstawić w formie schematycznego rysunku przekroju poprzecznego serca:

Po lewej stronie mamy lewą komorę – widzimy że ma grubszą ścianę (gdyż generuje dużo wyższe ciśnienie) oraz ma okrągły przekrój. Natomiast po prawej stronie znajduje się prawa komora, która ma cieńszą ścianę (generuje niższe ciśnienie) i w związku z tym przyjmuje półksiężycowaty kształt.

• Kolor czerwony – symbolizuje zakres unaczynienia LCA
• Kolor pomarańczowy – symbolizuje zakres unaczynienia RCA

Moim zdaniem jest to świetny schemat, który powinien pojawić się w naszej głowie, gdy słyszymy hasło “tętnice wieńcowe”. Można do tego rysunku dorobić sobie jeszcze jakieś skojarzenie, aby łatwiej to zapamiętać, np. dla mnie część w kolorze czerwonym przypomina trochę kask górnika widziany od boku z taką żaróweczką na górze 😉 Pewnie znajdziesz jeszcze wiele innych ciekawych wyobrażeń i bardzo dobrze, bo każdy ma mieć swoje. Jeśli już coś widzisz to proszę podziel się tym w komentarzu, dzięki temu inni skorzystają.

Chciałbym jeszcze dodać jedną informację, która nie zawsze pojawia się w podręcznikach, a może być przydatna w Twoich dalszych latach kształcenia. W aspekcie tętnic wieńcowych mówi się o dominującej tętnicy wieńcowej. Jest to takie naczynie, które oddaje gałąź międzykomorową tylną (ramus interventricularis posterior/posterior interventricular artery) – w krajach anglosaskich PDA – posterior descending artery. Pamiętaj, że zgodnie z tym co wspomniałem na początku wpisu, nie zawsze musi to być RCA, zdarza się, że taka tętnica odchodzi od LCA.

W tym wpisie chciałem Ci pokazać, że nauka anatomii nie musi być “wkuwaniem”. Warto jest porządkować sobie informacje, porównałbym to trochę do zbierania grzybów 😉 Jeśli nauczysz się tylko wyliczanki z podręcznika to tak jakbyś za każdym razem musiał chodzić do lasu i wysilać się na zbieranie pojedynczych grzybków. Natomiast jeśli przy pierwszym czytaniu poświęcisz trochę czasu na “zrozumienie i wyjaśnienie” sobie danego tematu to tak jakby te grzybki już na Ciebie czekały, zebrane i podzielone do odpowiednich koszyczków, bo masz zapisane w głowie właśnie te 2 koszyki – jeden z LCA, a drugi z RCA. Teraz już rozumiesz o co mi chodzi? 😉

Zapraszam Cię serdecznie do komentowania, bo rozumiem, że możesz się ze mną nie zgadzać i do Ciebie może trafiać zupełnie coś innego. Dziękuję za przeczytanie tego wpisu i zachęcam do dzielenia się pomysłami na inne! Być może w Twojej głowie jest coś, co czujesz, że jest nieuporządkowane, ale nie możesz z tym nic zrobić, bo przecież już trzeba się uczyć kolejnego tematu w następnym tygodniu. Będę Ci bardzo wdzięczny za sugestie. Na koniec jak zwykle mapa myśli 😉