Dokąd prowadzi droga wzrokowa?

W czasie nauki anatomii przychodzi taki moment, że trzeba się zmierzyć z Ośrodkowym Układem Nerwowym. Jest to dział najtrudniejszy i bardzo wymagający, jednak absolutnie jesteś w stanie go opanować. Dzisiaj proponuję przejażdżkę drogą wzrokową, zatem patrz uważnie, bo wszystko co miniemy w czasie jazdy będzie istotne 😉

Zacznijmy od tego czym właściwie jest “droga” w Ośrodkowym Układzie Nerwowym. Jest to struktura połączonych ze sobą komórek nerwowych, gdzie odbywa się przesyłanie bodźca od pierwszego do ostatniego neuronu. Wygląda to mniej więcej tak:

Oczywiście nie wszystkie neurony wyglądają tak samo, jeden może mieć dłuższy akson, inny krótszy, wszystko zależy od tego w którym miejscu znajduje się synapsa. Jeśli droga jest czuciowa to pierwsza komórka jest receptorem, czyli konwertuje otrzymany bodziec (w naszym przypadku jest to światło) na impuls nerwowy.

Zatem doszliśmy do tego, że I neuron w drodze wzrokowej to fotoreceptor, którym może być czopek albo pręcik (niektórzy uważają, że nie należy zaliczać tych komórek do drogi wzrokowej, ale dla naszych potrzeb nie będziemy się tym przejmować).

II neuron to komórka dwubiegunowa siatkówki, która tak jak nazwa wskazuje jest łącznikiem pomiędzy receptorem, a neuronami formującymi nerw wzrokowy (nervus opticus/optic nerve).

III neuron to komórka wzrokowo-zwojowa, której akson zmierza w kierunku tarczy nerwu wzrokowego, czyli miejsca w siatkówce, skąd wychodzi nerw wzrokowy. W tym miejscu możemy się na chwilę zatrzymać, aby zobaczyć jak rzeczywiście wygląda początek drogi wzrokowej, gdyż pierwsze trzy neurony znajdują się w siatkówce, która jest strukturą “mikro” (dlatego też będziesz się o niej uczył na zajęciach z Histologii): 

Następnie neuryt biegnie w kanale wzrokowym (canalis opticus/optic canal) i dochodzi do skrzyżowania wzrokowego (chiasma opticum/optic chiasm). W tym miejscu część włókien “skręca” na drugą stronę mózgowia:

• krzyżują się włókna z przyśrodkowej (nosowej) części siatkówki
• nie krzyżują się włókna z bocznej (skroniowej) części siatkówki

Warto to zobaczyć na rycinie:

Potem aksony komórek wzrokowo-zwojowych tworzą pasmo wzrokowe (tractus opticus/optic tract) i docierają do ciała kolankowatego bocznego (corpus geniculatum laterale/lateral geniculate body).

IV neuronem jest komórka ciała kolankowatego bocznego, która wysyła neuryt tworzący promienistość wzrokową (radiatio optica/optic radiation). Ostatecznie droga wzrokowa kończy się w korze otaczającej bruzdę ostrogową na przyśrodkowej powierzchni płata potylicznego (pole nr 17 wg Brodmanna).

Zamieszczam rycinę która podsumowuje to wszystko co do tego momentu napisałem:Naniosłem na ten obraz cyfry. Odnoszą się one do uszkodzeń, które mogą się pojawić w obrębie drogi wzrokowej. Teraz odniosę się do każdego z nich, jeśli uważnie przeczytałeś pierwszą część wpisu to nie będziesz miał problemu z określeniem zaburzeń, które będą występować w poszczególnych sytuacjach.

1. Unilateralne uszkodzenie nerwu wzrokowego – ślepota jednego oka 
2. Uszkodzenie skrzyżowania wzrokowego – niedowidzenie połowicze dwuskroniowe (bitemporal hemanopia) – “połowicze”, bo każde oko traci połowę obrazu, a “dwuskroniowe”, bo części przyśrodkowe (nosowe) siatkówki widzą obraz po stronie skroniowej 
3. Unilateralne uszkodzenie pasma wzrokowego – nieodwidzenie połowicze jednoimienne (homonymous hemanopia) – “połowicze” tak jak w punkcie 2. oraz “jednoimienne”, bo nie widzimy albo po lewej albo po prawej stronie 
4. Unilateralne uszkodzenie części bocznej pasma wzrokowego – niedowidzenie kwadrantowe górne (upper quadrantanopia) – uszkodzenia w obrębie płata skroniowego dają ubytki rozszerzające się ku górze (“do nieba”) 
5. Unilateralne uszkodzenie części przyśrodkowej pasma wzrokowego – niedowidzenie kwadrantowe dolne (lower quadrantanopia) – uszkodzenia w obrębie płata ciemieniowego dają ubytki rozszerzające się ku dołowi (“do ziemi”)

Chciałbym zaznaczyć, że opisałem tutaj drogę wzrokową w prosty sposób, są pewne szczegóły związane z innym przebiegiem niektórych włókien czy brakiem synaps na poszczególnych odcinkach, ale uznałem, że takie przedstawienie będzie najbardziej optymalne z punktu widzenia przyszłego lekarza.

Na koniec jak zwykle zamieszczam mapę myśli, która zbiera cały mój wpis:

Dziękuję Ci Drogi Czytelniku za to, że przeczytałeś wpis do końca. W razie wątpliwości zawsze możesz do mnie napisać. Szerokiej drogi! (nie tylko wzrokowej) 😉