Nerw biodrowo-podbrzuszny/pachwinowy -> czym się różnią?

Dzisiaj zajmiemy się specyfiką tych dwóch nerwów pochodzących ze splotu lędźwiowego. Kiedy uczymy się o nich to zwykle traktujemy je razem, nazywają się podobnie, przebieg bardzo zbliżony, pierwszy człon nazwy ten sam, właściwie to samo. Jednak zobaczmy czy są jakieś istotne różnice i czy będą one nam przydatne w przyszłej praktyce lekarskiej 😉

Na początku wypunktujmy co wspólnego ma nerw biodrowo-podbrzuszny (nervus iliohypogastricus/iliohypogastric nerve) z nerwem biodrowo-pachwinowym (nervus ilioinguinalis/ilioinguinal nerve):

• oba pochodzą ze splotu lędźwiowego
• początkowy przebieg jest ten sam -> biegnie na mięśniach tylnej ściany brzucha -> krzyżuje dolny biegun nerki -> przebija mięsień poprzeczny brzucha (musculus transversus abdominis/transversus abdominis muscle) -> biegnie wzdłuż grzebienia biodrowego do wewnątrz od mięśnia skośnego wewnętrznego brzucha (musculus obliquus internus abdominis/abdominal internal oblique muscle)
• unerwiają mięśnie bocznej ściany brzucha
• oddają gałęzie skórne

Całkiem sporo jak na odrębne struktury (Ryc. 1). Skąd to wynika? Dużo wyjaśnia nam ich pochodzenie, gdyż wywodzą się z poziomu L1 (biodrowo-podbrzuszny dostaje dodatkowo komponentę z Th12). Na dodatek jak się przypatrzymy to są one łagodnym przejściem między segmentarnym unerwieniem klatki piersiowej (nerwy międzyżebrowe), a nieco bardziej nieregularnym unerwieniem miednicy (splot lędźwiowo-krzyżowy).

No to teraz zobaczmy czym odróżnia się nerw biodrowo-podbrzuszny:

• zaopatruje kończynę dolną oddając gałąź skórną boczną (ramus cutaneus lateralis/lateral cutaneous branch) (Ryc. 2)
• zapatruje okolicę łonową ponad więzadłem pachwinowym oddając gałąź skórną przednią (ramus cutaneus anterior/anterior cutaneous branch) (Ryc. 2)
• leży do góry od nerwu biodrowo-pachwinowego, gdyż … podbrzusze leży do góry od pachwiny 😉

Natomiast co nas zachwyca w nerwie biodrowo-pachwinowym:

• biegnie przez kanał pachwinowy (canalis inguinalis/inguinal canal) i przechodzi przez pierścień pachwinowy powierzchowny (annulus inguinalis superficialis/superficial inguinal ring)
• oddaje nerwy mosznowe/wargowe przednie (nervus scrotalis/labialis anterior//anterior scrotal/labial nerve) – nazwa mówi wszystko o lokalizacji unerwienia skórnego (Ryc. 3)
• oddaje gałąź skórną boczną (ramus cutaneus lateralis/lateral cutaneous branch), znowu tak jak biodrowo-podbrzuszny! Jednak chodzi o unerwienie przyśrodkowej górnej powierzchni uda (Ryc. 3)

Z anatomii mamy wszystko, więc na koniec jak zwykle zostaje nam zadać pytanie “dlaczego?”. Pytanie absolutnie najważniejsze w medycynie. Zatem dlaczego warto nauczyć się tych nerwów?

UWAGI KLINICZNE:

W tym miejscu można by zapewne dużo napisać, ale ja chcę się odnieść do związku anatomii powyższych struktur z medycyną paliatywną. Często w wyniku rozrastającego się nowotworu może dochodzić do ucisku struktur nerwowych i wtedy mamy do czynienia z bólem danej okolicy oraz upośledzeniem funkcji danego nerwu, co nazywamy neuropatią. U pacjentów nowotworowych spotykamy się z uwięźnięciem nerwu biodrowo-podbrzusznego, jednakże w tym przypadku przyczyna jest nieco inna:

• długotrwałe unieruchomienie sprzyja uciskowi na nerw
• w przebiegu wyniszczenia dochodzi do zaniku tkanek otaczających nerwy i chroniących je przed uciskiem

Zauważ, że nerw biodrowo-podbrzuszny leży niejako “okrakiem” na grzebieniu biodrowym, przy wyniszczeniu będzie on osiadał i ten fakt również może mieć wpływ na wywołanie objawów. Taka neuropatia często powoduje zaburzenia snu i codziennego funkcjonowania, a w medycynie paliatywnej najbardziej nam zależy właśnie na polepszeniu komfortu życia.

Warto pamiętać, że wiedza z książek jednak przekłada się na codzienną praktykę.