Kiedy ręka staje się szponiasta?

Dziś przyjemny temat z konkretnym kontekstem klinicznym. Zapamiętanie faktu, iż ręka szponiasta jest związana z uszkodzeniem nerwu łokciowego nie jest trudne. Schody zaczynają się, gdy pytam dlaczego? … 😉

Zacznijmy od tego za co odpowiada nerw łokciowy (ulnar nerve/nervus ulnaris). Biegnie on przez całą długość kończyny górnej, więc skupmy się na jego funkcji ruchowej na poszczególnych odcinkach:

• Ramię:
  • brak unerwienia ruchowego
• Przedramię:
  • mięsień zginacz głęboki palców – 2 brzuśce po stronie przyśrodkowej, inaczej łokciowej (flexor digitorum profundus muscle/musculus flexor digitorum profundus) (Ryc.1)

    

  • mięsień zginacz łokciowy nadgarstka (flexor carpi ulnaris muscle/musculus flexor carpi ulnaris) (Ryc. 2)

    

• Ręka:
  • wszystkie mięśnie kłębika  (hypothenar muscles/musculi hypothenar)       (Ryc. 3)

    

  • wszystkie mięśnie międzykostne (interosseous muscles/musculi interossei) (Ryc. 4, 5)

    

    

  • mięśnie glistowate III i IV (lumbrical muscles/musculi lumbricales) (Ryc. 3)  -> a czemu nie I i IV na przykład? -> dlatego, że numery III i IV są najbliżej strony przyśrodkowej, inaczej łokciowej układając rękę w pozycji anatomicznej
  • niektóre mięśnie kłębu (thenar muscles/musculi thenar) (Ryc. 3):
    • mięsień przywodziciel kciuka (adductor pollicis muscle/musculus adductor pollicis)
    • mięsień zginacz krótki kciuka – głowa głęboka (flexor pollicis brevis muscle/ musculus flexor pollicis brevis)
      Skąd te mięśnie na kłębie, skoro to nerw od strony przyśrodkowej? Na samej dłoni gałąź głęboka “zakręca” w stronę boczną (Ryc. 6) i w związku z tym unerwia struktury w tej okolicy, również mięśnie międzykostne.

      

Kolejnym krokiem będzie opanowanie czynności wymienionych mięśni. Znowu zrobimy to z podziałem na odcinki:

• Przedramię:
  • zginacz głęboki palców – 2 brzuśce przyśrodkowe -> zginanie wszystkich stawów utworzonych prez paliczki III i IV
  • zginacz łokciowy nadgarstka – zginanie i przywodzenie ręki w stronę przyśrodkową (łokciową)
• Ręka:
  • mięśnie międzykostne – dzielimy je na dłoniowe (palmar) i grzbietowe (dorsal), ich czynność możemy zapamiętać mnemotechnicznie PAD–DAB (Palmar ADuct – Dorsal ABduct). Mięśnie dłoniowe przywodzą palce, natomiast grzbietowe odwodzą
  • mięśnie glistowate – prostują palce w obu stawach międzypaliczkowych
  • mięśnie kłębu i kłębika – ich nazwy mówią nam wszystko o ich czynności

W tym momencie mógłbym już skończyć, bo ręka szponiasta to po prostu objaw patologii w czynności wyżej wymienionych mięśni. Obraz wygląda w ten sposób (Ryc. 7):

Teraz wszystko układa się w logiczną całość. Zatem co widzimy i CZEMU tak jest:

• przeprost w stawach śródręczno-paliczkowych (szczególnie palce III i IV) -> brak funkcji mięśnia zginacza głębokiego palców (2 brzuśców przyśrodkowych)
• zgięcie w stawach międzypaliczkowych (szczególnie palce III i IV) -> brak funkcji mięśni glistowatych III i IV
• zniesione przywodzenie i odwodzenie -> brak funkcji mięśni międzykostnych
• kciuk ustawiony w odwiedzeniu -> brak funkcji przywodziciela kciuka
• zapadnięcie się skóry kłębika -> zanik mięśni kłębika

Dodam, że do porażenia nerwu łokciowego dochodzi zwykle przy uszkodzeniu dalszej części kości ramiennej… Pytanie dlaczego? Odpowiedź pozostawiam Tobie Czytelniku. Proszę Cię podziel się nią w komentarzu 😉